Juliana Gerena, Psy.D. (CEO & Clinical Director at Gerena & Associates), Morgan Branco, M.A., (Therapist at Gerena & Associates), Sydney Shear, B.A., (Gerena & Associates)

Anpil fwa moun panse koneksyon ant sèvo yo ak kò yo pa anyen menm. Malgre sa, pandan yon kriz nasyonal tankou sa pandemi COVID-19 ap kreye a, lè fanmi ap eseye òganize “nouvo mòd vi” yo pandan y ap fè fas ak tèt chaje oswa tribilasyon, ni timoun yo ni moun k ap pran ka yo tout kontinye ap fè travay yo, yo vin kreyatif, epi yo eseye ret an bòn sante ni nan kò yo ni nan lespri yo. Kalite move moman sa yo pèmèt nou wè kouman sante fizik nou aji sou sante mantal nou. Nan tan sa a kote tout moun sou tansyon, kèk moun kab gen pwoblèm memwa. Lè kò w lage kòtizòl, òmòn ki kontwole estrès la, sa kapab detui kèk newon nan pati nan sèvo a ki kreye memwa a, se sa k fè anpil fwa sa difisil pou moun sonje yon move bagay ki rive yo. Twòp kòtizòl kab bese nivo sewotonin nan tou. Sewotonin se yon òmon ki fè moun gen kè kontan. Lè gen mwens sewotonin nan kò yon moun, sa kapab fè yon moun kolerik epi sa k ab fè l santi doulè, sa kab fè l fin pi agresif epi sa kab fè l fè depresyon.

Yon lòt egzanp kote sèvo a konekte ak kò a se lè yon moun santi l raz oswa li pa gen anyen pou l fè epi sa fè l anvi manje, malgre se pa grangou li grangou. Lè nou santi nou raz, sèvo nou pa rekonèt nou pa grangou, jan l ta rekonèt sa si n t ap mennen yon aktivite oswa si n t ap fè sa n konn abitye fè chak jou. Se menm jan an tou, gen de fwa plis yon moun dòmi, se plis li santi l fatige. Pandan yon kriz, nou kab anvi dòmi plis pou fè tan an pase. Se yon bon bagay pou yon moun eseye pran bon jan repo, men twòp repo gen dwa pa bay rezilta l ta dwe bay la.

Lè gen gwo dezas, si tout moun gen yon woutin yo suiv, sa ap kenbe fanmi an an bòn sante fizik epi an bòn sante mantal. Ni wou ni pitit ou nou gen dwa al kouche yon ti kras pi ta men fè yo leve a menm lè a chak maten pou yo kab travay pi byen epi pou yo kab gen yon pi bon tanperaman. Premye etap la se leve nan kabann nan yon bon lè. Dezyèm etap la se planifye sa k pral fèt pandan jounen an. Fò w kreyatif, toujou ret sou mouvman, epi pase kèk bon moman ansanm. Tou sa se bagay nou abitye pa pran pou anyen, men nou kab eseye yo nan moman difisil. Lè n fè egzèsis, sa kab diminye sou estrès ak enkyetid nou genyen epi sa kab amelyore jan nou santi nou. Epi tou valè rannman nou ka bay lè kò nou pwodwi andòfin ak sewotonin, sa se yon lòt egzanp ki montre koneksyon ant sèvo a ak kò a. Sèvo a ak kò a se bon jan patnè epi lè gen gwo dezas fò w asire yo vin bon zanmi. Refleksyon ou ak panse ou kab aji sou jan w santi w epi anvan w bat je w ou kab santi w ap “degrengole” pandan w fèmen anndan lakay ou. Gen plizyè fason ni wou ni fanmi ou kab ranfòse koneksyon ant sèvo a a kò a epi rete “tèt an plas” nan moman difisil sa yo.

Men 10 fason ki kab ede nou pwoteje tèt nou epi rete nan bon kondisyon fizik ak bon kondisyon mantal nan epòk dezas:

1. Prepare manje ki bon pou sante nou ansanm.

2. Jwe jedpasyans ansanm.

3. Jwe echèk, jwe damyen oubyen jwe kat

4. Fè brikolaj, fè desen

5. Aprann yon lang ou pa konnen.

6. Fè meditasyon! Kouche plat sou do, pandan 2 pla men w ouvè epi pandan w ap konsantre sou respirasyon ou. Oubyen pase 20 minit chita plat atè ak janm ou kwaze epi repete kèk pawòl nan tèt ou ki kab kalme ou. Oubyen imajine tèt ou nan yon “kote ki fè kè w kontan” pandan w ap koute ti mizik dous.

7. Ekri kèk lèt pou voye bay kèk moun, espesyalman kèk nòt pou di yo mèsi.

8. Mete tout bagay sou kote nan chanm fanmi an konn abitye chita ansanm nan epi òganize yon kan anndan kay la. Mete kèk gwo dra atè, fè pòpkòn epi gade yon fim ansanm.

9. Ekri yon liv ak fanmi w. Chwazi yon pèsonaj prensipal epi chak moun nan fanmi an va ekri yon chapit sou avanti pèsonaj sa a. Li chapit yo awotvwa pou tout moun.

10. Jwe jwèt chase trezò anndan kay la.

Men 5 egzèsis nou kab fè an fanmi ansanm pou nou ret aktif:

1. Mache tankou yon lous sou 4 pat: Mete men nou atè, koube do nou pou nou kab sanble ak yon manman lous. Fè yon kous ansanm. Fè yon konkou pou wè ki moun ki kab “gwonde” pi fò?

2. Vòltije tankou vedèt: Nou tout kanpe ansanm epi vòltije sou plas, ouvè bra w ak pye w pou w kab sanble yon “X” pandan ou anlè. Pandan nou anlè n ap vole, di, “Mwen se yon VEDÈT”.

3. Fè sitòp: Sa a se yon egzèsis ki popilè. Antre pye w anba sofa a ouswa anba ti tab nan salon an si w bezwen sipò, oubyen, mande youn nan pitit ou yo pou l kenbe pye w epi ou menm tou ou va kenbe pye l lè se tou pa li.

4. Sote ann avan: Fè yon pa ann avan ak yon pye w epi koube pye ou mete deva an a 90 degre. Objektif la se pou w fè jenou dèyè a touche atè san jenou devan a pa depase zòtèy pye ou. Pou fè egzèsis sa a pi difisil, kenbe yon timoun piti nan chak bra w epi fè gran pa ann avan pandan w ap mache nan chanm nan.

5. Fè djip: Mete koud ou atè epi balanse kò ou sou 2 pwent zòtèy ou. Gade pou wè ki moun ki kab dire pi lontan. Pou w amize tèt ou plis, met pitit ou genyen ki pi piti a sou do w epi gade konbyen tan w ap dire.