Natacha Herisse

Nou tout tande jan sa enpòtan pou nou li pou pitit nou chak jou. Gen rechèch ki montre jan sa enpòtan pou n li pou timoun yon fason regilyè. Lè w li liv awotvwa pou timoun, sa fè imajinasyon yo travay epi sa vin fè yo pi konprann sa k ap pase devan je yo. Aktivite sa a ansanm ak konvèsasyon nou fè ansanm ak pitit nou tanzantan, ede yo devlope ladrès pou yo pale ak ladrès pou yo koute epi sa prepare yo pou yo konprann pawòl ki ekri. Lè n te piti, nou aprann lè nou li yon liv nou kòmanse nan premye paj rive jis nan dènye paj la. Jodi a, dapre rechèch ki fèt, fò w deside ki valè tan w ap li, sa depann de jan timoun nan enterese nan sa n ap li a, epi èske sa gen rapò ak yon bagay timoun nan abitye avè l. Lè n konsidere sa konsa, antan moun k ap li pou timoun piti, tan n ap pase ak jèn sèvo sa yo ap egal ranmase konesans.

Ki sa ki enterese timoun nan? Kòm paran, ou dwe chwazi liv ki kab enterese pitit ou. Se vre, sa kab vle di ou oblije li yon liv plizyè fwa. Pa bliye timoun aprann lè yo repete yon bagay plizyè fwa, epi lè w chanje vwa w tanzantan pandan w ap li se yon bon bagay. Sa kab enterese timoun nan pou l sote kèk paj nan liv la epi chanje pawòl nan istwa a, sa se yon bon bagay ki aseptab tou. Moman sa a se bon lè pou entwodi nouvo mo bay timoun nan epi entwodi nouvo definisyon. Pou moun ki sèvi ak angle kòm dezyèm lang yo, nou kapab rekreye istwa a nan lang pa wou nan pwen sa a. Pa bliye, sa k pi enpòtan an se jan pitit ou enterese nan istwa a.

Yon lekti ki fèt ak kontwòl se lè w konn sa pitit ou deja konnen sou istwa l ap li ak ki sa ki nouvo ou vle li aprann. Mach a suiv sa a mande pou w poze l kèk kesyon. Ou dwe poze kesyon yo yon fason ki pèmèt timoun nan esplike sa l panse (“ki sa ou panse ki pral pase?”, “Se vre? Ban m plis detay”, eksetera.) Se konsa ou ankouraje devlopman lapawòl, ladrès pou reflechi, ansanm ak ladrès sosyal. Ou pa dwe fè aktivite sa a twò rapid. Bay pitit ou a tan pou l reflechi sou kesyon sa yo epi ba l tan pou l reponn. Pa bliye fò w tcheke nan ki pwen pitit ou konprann istwa a. Sa se yon moman tou pou w gen kontwòl tèt ou. Sa k pi enpòtan an se ki sa pitit ou a kab aprann epi ki sa l konprann, sa pa gen anyen pou wè ak kapasite ou pou w anseye. Pa bliye, yo klase tout liv timoun dapre laj yo. Poutèt sa, chwazi liv ki nan laj timoun nan.

Sijè timoun nan kapab retwouve l ladan, se liv ki gen istwa ki fèt pou laj li. Sa pa vle di ou pap prezante l lòt reyalite ak lòt istwa. Plis sèvo pitit ou ap devlope, plis ou dwe prezante l lòt reyalite. Pa bliye, timoun aprann pi byen lè yo wè tèt yo nan istwa moun ap li pou yo. Paregzanp, lè w fin li liv tankou “You are My Mother”, “Good Night Moon”, “Brown Bear Brown Bear What Do You See”, “The Very Hungry Caterpillar” epi gen lòt liv toujou, timoun nan kab santi relasyon ki egziste ant manman ak pitit, epi li kapab di bòn nuit lè l wè lalin nan.

Lè w ap li pou pitit ou se yon aktivite ki dwe amizan, sa dwe gen anpil enpòtans, epi se yon tan kote nou tou de ap fè yon pataj. Moman sa a dwe fleksib, epi fò w suiv sa timoun nan vle fè. Sa vle di gen de fwa ou kab li chak grenn mo ki nan liv la epi gen de lòt fwa ou kab sèlman pase paj ki gen desen yo. Pa bliye, lè yon timoun ap aprann li yon liv l ap aprann gade sa ki nan liv la. Pandan pitit ou ap gade foto nan liv la, ou menm w ap ba l mo pou foto sa yo, ki fè l ap aprann, epi l ap makònen aktivite sa yo nan tèt li. Anvan w bat je w, pitit ou ap kòmanse li istwa yo ba wou!

Natacha Herisse, B.S. HSA. Li fèt Pòtoprens epi se la li leve ann Ayiti. Natacha pati al jwenn manman li an Florid lè l te gen 13 an. Natacha vin ap travay nan yon konpayi prive pandan plizyè ane kote l t ap rekrite doktè pou al travay nan sal dijans lopital. Kòm Natacha soti yon kote edikasyon se fason pou moun vanse nan sosyete a, li retounen lekòl nan Barry University an 2002, epi se la li pran lisans li nan Syans Jesyon Lasante. Lè l fin fè etid li nan domèn sa a, se te premye etap li nan sa l te vle fè depi lontan: anseye timoun piti. Li kòmanse yon bèl karyè ak yon òganizasyon ki pa travay pou pwofi kote li tap anseye timoun piti nan yon pogram ki rele Head Start epi nan VPK. Epi tou, li travay nan plizyè pozisyon sa yo youn apre lòt kòm espesyalis pou ankouraje fanmi patisipe nan edikasyon pitit yo, espesyalis nan kesyon tibebe ak timoun piti, espesyalis ak antrenè nan fòmasyon pou yon edikasyon kalite.

Natacha toujou anvi wè timoun l ap anseye yo reyisi. Se sa ki motive li nan chèche bay tout timoun bon jan edikasyon kèlkeswa ran sosyal yo. Poutèt sa, li pa janm rate yon chans pou l sèvi ak metòd moun deja itilize ki mache, ni chans pou l pran fòmasyon pou l reyalize rèv sa a. Jodi a, li byen kontan pran pa nan yon òganizasyon ki pataje vizyon sa a pou bay tout timoun bon jan edikasyon.