Cherie Benjoseph, LCSW Ko-fondatè Fondasyon KidSafe, ekri atik sa a.

Konsèy sou pwoteksyon pèsonèl #1
Paran yo jwe yon wòl enpòtan nan pale ak pitit yo sou fason pou yo pwoteje tèt yo. Pifò nan nou pa t grandi nan fanmi kote yo te pale de pwoteksyon pèsonèl, kote yo pale de kò nou, oubyen pale sou fason ki apwopriye pou moun manyen nou. Jodi a granmoun ki te fè esperyans abi seksyèl pandan yo te timoun ap jwenn okazyon pou yo pale de sa nan yon debouche tankou mouvman ki pote non angle “#MeToo” a. Timoun nou yo pa kapab ret tann jouk lè yo granmoun pou yo denonse abi seksyèl. Gras ak bon zouti epi ak kominikasyon, paran yo kab aprann pitit yo kouman pou yo pran lapawòl sou kesyon pwoteksyon pèsonèl yo. Lè nou aprann siy ki montre pitit nou yo ap sibi abi seksyèl epi nou aprann kouman pou n pale ak timoun yo sou sa alèz, sa a se yon etap enpòtan nan pwoteksyon timoun.

Konsèy sou pwoteksyon pèsonèl #2
Chache konnen done yo byen. Plis nou okouran danje timoun kab fè fas ak yo se plis nou kab pwoteje yo. Leplisouvan lè yo fè timoun abi, 90% nan ka yo se yon moun timoun nan konnen. Sou chak 4 tifi epi sou chak 6 tigason gen youn ki sibi abi seksyèl oubyen yo esplwate yo avan yo gen 18 an. Granmoun, ti jennjan, ti jennfi oswa lòt timoun gen dwa fè yon timoun abi.

Konsèy sou pwoteksyon pèsonèl #3
Premyèman montre timoun yo bon non ti pati yo. Ti pati yo se pati nan kò yo yon kostim deben kouvri. Sèvi ak bon non ti pati timoun nan nan konvèsasyon k ap fèt nan fanmi an. Paran ki itilize bon non pou ti pati timoun nan lanse yon mesaj kominikasyon ouvèt ak respè pou pwòp tèt timoun nan bay timoun nan epi yo vin ‘paran timoun kapab apwoche’, yon paran yon timoun gen dwa apwoche pou l pale ak li de koze pèsonèl li. Lè ou pale alèz de ti pati timoun nan, ou bay timoun nan yon bon jan zouti pou kontrekare esplwatasyon ak abi. Si yon timoun ta vin bezwen di w jan yo te manyen l dwòl, li ap kapab di wou ki sa ki te pase.

Konsèy sou pwoteksyon pèsonèl #4
Kòmanse aprann timoun yo sa konsantman vle di depi yo piti. Ba yo kontwòl sou kò yo. Se yon bagay ki kab fèt ti pa ti pa nan woutin toulejou. Pifò timoun ki gen katran kab met rad sou yo fè twalèt yo epi okipe tèt yo. Si yon timoun di ‘Mwen kab fè tèl bagay pou kont mwen’ koute sa l di a epi respekte demann nan. Mande timoun nan pèmisyon avan ou fè yon bagay ki oblije w mande touche ti pati l. Lè w sèvi ak langaj ki mande konsantman yon timoun depi bonè sa ede li konn kouman pou l di “Non” epi kouman pou moun koute sa l di.

Timoun fèt pou yo gen kontwòl sou jan moun anbrase yo ak jan moun manyen yo, menm si se fanmi yo oubyen bon zanmi fanmi an. Yo pa janm dwe fòse timoun anbrase oubyen bo lòt moun. Lide a se pou ede timoun konprann kò yo se pou yo epi kò yo pa pou okenn lòt moun. Epitou sa pèmèt timoun yo asepte moun anbrase yo oubyen tou refize moun anbrase yo. Bagay sa yo se opòtinite yo ye pou aprann ki lè pou l bay ak ki lè pou l pa bay konsantman li depi nan piti. Lè yon timoun kap pale pou tèt li se yon ladrès ki pèmèt li poteje tèt li; yo dwe fè l konpliman pou sa, yo pa dwe janm repwoche l pou sa.

Konsèy sou pwoteksyon pèsonèl #5
Fè timoun yo konnen kò yo espesyal e se popriyete prive pa yo li ye. Depi bonè nan vi yo aprann yo sèvi ak ak pawòl ki an rapò ak pwoteksyon yo- fason ki bon pou moun manyen yo epi fason ki dwòl pou moun manyen yo. Lè yon moun manyen yo yon bon fason timoun nan santi li konfòtab, li santi kè l poze, li santi yo renmen l, li santi y ap pwoteje l epi li santi kè l kontan. Lè yon moun manyen li dwòl li santi li enkonfòtab, li santi li ofanse, li santi tèt li cho, li santi li pè, li santi li dwòl, li santi li anbarase, li santi li fache oubyen yo trayi l. Di timoun ou yo si yon moun manyen yo dwòl yo dwe vin kote w epi di w sa k pase. Fè yo konnen w ap koute yo epi ou pap pini yo poutèt yo di w sa k te pase a.

Konsèy sou pwoteksyon pèsonèl #6
Tcheke moun ak òganizasyon ou bay responsab timoun ou yo seryezman. Anpil fwa nou gen tan panse yon moun se yon moun nou kab fye pase li se yon antrenè, yon moun k ap bay timoun leson, yon pofesè mizik, yon chèf eskout, yon moun k ap gade timoun, yon pè oubyen yon pastè, yon vwazen, oubyen yon fanmi. Kòmanse konvèsasyon sa a ak moun k ap gade pitit ou a sou pwoteksyon pèsonèl ak nesesite pou n pwoteje timoun sou kesyon abi seksyèl. Konvèsasyon kon sa fè moun nan santi ou se yon paran ki vijilan epi ki aktif tou. Sa a fè yon moun ki ta vle atake pitit ou a reflechi de fwa. Mande administrasyon lekòl pitit ou a ki jan yo te verifye ki kalite moun moun ki ap fè pwogram apre lekòl, pwogram spòtif, kan an, sou kesyon abi seksyèl. Se dwa wou ak responsablite wou pou w mande ki kalite fòmasyon òganizasyon an bay anplwaye l yo pou evite kesyon abi seksyèl.

Konsèy sou pwoteksyon pèsonèl #7
Aprann pitit ou pale lè li dwe pale. Montre pitit ou kouman ou enterese koute sa l gen pou l di. Timoun paran yo ankouraje yo pale pou defann tèt yo se timoun ki ap pi an sekirite devan danje moun ap fè fas ak yo jounen Jodi a. Timoun sa yo ap vin gen plis kouraj, epi y ap santi yo gen plis konfyans nan tèt yo lè yo konnen granmoun yo ap koute yo epi yo kab pale nenpòt pawòl ak granmoun yo. 

Fondasyon KidSafe la se yon òganizasyon benevòl ki konsantre l sou kesyon fè lasosyete yon bon kote pou tout timoun. KidSafe bay zouti, pwogram pou timoun ak fòmasyon pou pwofesè pou evite ka abi seksyèl lakay nou,nan lekòl yo, epi nan kominote a. Bay paran yo, pofesè yo ak timoun yo ladrès epi konesans se pi bon etap nan prevansyon. Timoun ki jwenn bon jan sipò nan anviwonman yo devni granmoun ki djanm demen. Si w vle plis ranseyman sou resous pou paran epi sou pofesyonèl k ap travay ak timoun ale sou sitwèb sa a: KidSafeFoundation.org